"Yüksek Sıcaklık" uyarısı Sakın dışarı çıkmayın

Ramazan Bayramı sonrası yerini kısa bir süre serin havaya bırakan Kahramanmaraş'ta kavurucu sıcaklar yeniden geliyor. Meteoroloji Türkiye'de 3 ilde sıcaklık alarmı verdi. Açıklanan tahminlere göre Gaziantep, Kilis ve Kahramanmaraş'ta sıcaklığın 45 dereceye ulaşması bekleniyor.

Uzmanların son 80 yılın en sıcak döneminin yaşanacağını açıklamasının ardından Meteoroloji 6. Bölge Müdürlüğünden 3 il için yüksek sıcak uyarısı geldi. Uyarıya göre; Kahramanmaraş, Gaziantep ve Kilis’e hava sıcaklığının mevsim normallerinin en az 5 derece üzerinde olması bekleniyor.

Geçen yıllarda Türkiye’nin en sıcak illerinden biri olan Kahramanmaraş’ta sıcakların artması en çok açık ortamlarda çalışan işçileri etkiliyor. Meteorolojinin yüksek sıcak uyarısının ardından Bugün Gazetesi aracılığıyla bir uyarıda Kahramanmaraş Halk Sağlığı İl Müdürlüğünden geldi. İl Müdürü Ahmet Yener, aşırı sıcağa maruz kalarak güneş veya sıcak çarpmasının acil olarak tedavi edilmezse kalıcı hasara veya ölüme neden olabileceğini söyledi.

Güneş ışınlarının dik geldiği 10.00 ile 16.00 arasında vatandaşların zorunlu olmadıkça dışarıya çıkmamaları konusunda da uyaran Yener; “Dışarıda çalışması gerekenler mümkün oldukça güneş altında korunmasız kalmamaya, aşırı hareketlerden kaçınmaya, sık sık tuz içeren sulu gıdalar almaya dikkat etmelidirler. Dışarıda bulunulduğunda açık renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuş kumaşlardan yapılan giysiler tercih edilmeli; geniş kenarlı ve hava delikleri olan şapka giyilmeli ve güneşin zararlı ışınlarından koruyan güneş gözlüğü kullanılmalıdır.” Dedi.

Halk Sağlığı İl Müdürü Ahmet Yener ayrıca ilk yardım önerisi olarak ise şu uyarıda bulundu; “kişi hemen serin ve hava akımı olan bir yere alınmalı, sıkı giysileri gevşetilmeli, soğuk su veya soğutucularla (vantilatör, klima vb.) soğutulmaya çalışılmalı,  bilinci kapalıysa kesinlikle içmesi için sıvı verilmemeli ve en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir. Gerekli durumlar da hava yolu açılmalı ve suni solunum yapılmalıdır.”

ZORUNLU DEĞİLSENİZ DIŞARI ÇIKMAYIN

Meteoroloji Türkiye’de Kahramanmaraş’ın da arasında bulunduğu 3 il’e yüksek sıcaklık uyarısında bulundu. Vatandaşların tedbir almaları gerektiğini belirten Meteorolojinin bu açıklaması sonrası bir uyarıda Kahramanmaraş Halk Sağlığı Müdürü Yener’den geldi. Yener sıcak çarpmalarının ölümle sonuçlanabileceğini söyledi.

Meteoroloji 6. Bölge Müdürlüğü bir açıklama yaparak Doğu Akdeniz bölgesindeki hava sıcaklığının mevsim normallerinin 3-5 derece üzerine çıkacağını açıkladı. Kahramanmaraş, Gaziantep ve Kilis’teki vatandaşları yüksek sıcağa karşı uyaran Meteoroloji vatandaşların önlem almasını istedi. Meteorolojinin tahminine göre Kahramanmaraş’ta önümüzdeki hafta başına kadar sıcaklığın 45 derece ve üstünde seyir etmesi bekleniyor.

Yüksek sıcaklık uyarısının ardından Kahramanmaraş Halk Sağlığı Müdürü Ahmet Yener yüksek sıcaklıkta vatandaşların ne yapması gerektiğini açıkladı. Yener, güneş ışınlarının dik geldiği saat 10.00 ile 16.00 arasında zorunlu olmadıkça özellikle yaşlı ve çocukları dışarı çıkmamaları konusunda uyardı.

Yoğun fiziksel aktivite ve spor yapmak için sabah ve akşam saatlerinin tercih edilmesi gerektiğine de dikkat çeken Yener; “her bir saatlik spor için en az 2-4 bardak sıvıalınmalıdır. Ağır fizik aktivitelerden kaçınılmalıdır.Risk altındaki yetişkinler ve yaşlılar, günde en az iki kez güneş veya sıcak çarpması yönünden izlenmelidir. Bebekler ise bu açıdan daha sık izlenmelidir.

 Bebek, çocuk, engelliler ve hayvanlar kapalı ve park etmiş araçlarda kesinlikle bırakılmamalıdır. Araçların iç ısıları, klima olsa dahi park edildikten çok kısa süre sonra yükselmektedir. Araç terk edilirken herkesin dışarı çıktığından emin olunmalıdır.Kapalı alanlar iyi havalandırılmalıdır.Güneş gören pencereler perde vb. güneşliklerle gölgelendirilmelidir. Vücut ısısının yükselmemesi için sık sık duş alınmalı; bunun mümkün olmadığı durumlarda ayaklar, eller, yüz ve ense soğuk suyla ıslatılmalı veya silinmelidir.

EN AZ 2-2,5 LİTRE SU İÇİLMELİ

 Susuzluk hissi olmasa bile her gün en az 2-2,5 litre (12-14 su bardağı) sıvı tüketilmelidir. Kahvaltıda az yağlı peynirler, zeytin ve taze sebzeler bulunmalı, kafein içeren içecekler yerine de süt, meyve suyu, ıhlamur ve kuşburnu gibi bitki çayları tercih edilmelidir. Yağlı besinlerin ve yağda kızartmaların tüketiminden kaçınılmalı; yemeklerde bitkisel sıvı yağlar kullanılmalıdır. Yemekleri pişirirken kızartma ve kavurma yerine haşlama, ızgara, kendi suyunda veya az suda pişirme gibi sağlıklı pişirme yöntemleri uygulanmalıdır. Vücut direncini artırmak ve vücudun yeterli miktarda vitamin ve mineral almasını sağlamak için bol miktarda sebze ve meyve tüketilmelidir.  Terleme ile artan sıvı ve mineral kaybının önlenmesi için her zamankinden daha fazla miktarlarda sıvı alınmalıdır.

AÇIKTA SATILAN YİYECEKLERDEN KAÇININ

Sıvı alımında su içmek esas olmakla beraber, su dışı sıvı alımında kahve, çay ve gazlı içecekler yerine süt, ayran ve meyve suyu gibi içecekler tercih edilmelidir. Eğer doktor tarafından sıvı alımı kısıtlanmış veya idrar söktürücü ilaç kullanılması söz konusu ise ilgili doktora başvurmak gerekir. Mide kramplarına neden olabileceği için çok soğuk ve buzlu içecekler tercih edilmemelidir. Kafein, alkol ve fazla miktarda şeker içeren içecekler vücuttan daha fazla sıvı kaybına yol açtığı için tüketilmemelidir. Dışarıda ve açıkta satılan yiyeceklerin, tüketiminden kaçınılmalı, çabuk bozulma riski olan besinler (et, yumurta, süt, balık vb.) açıkta bekletilmemeli, besinlerin hazırlanması ve pişirilmesi aşamalarında hijyen kurallarına özen gösterilmelidir.

TEDAVİ EDİLMEZSE ÖLÜME NEDEN OLABİLİR

Aşırı sıcağa maruz kalma sonucu beden ısısını ayarlayan terleme mekanizmasının bozulmasına bağlı olarak vücut ısısının düşürülememesi ile karakterize bir tablodur. Vücut ısısı 10-15 dakika içerisinde 40-41°C üstüne çıkabilir. Güneş veya sıcak çarpması acil olarak tedavi edilmezse kalıcı hasara veya ölüme neden olabilir. Bilinç kaybından önce tedaviye başlanması durumunda iyileşme şansı oldukça yüksektir. Kişinin ateşi 39,4°C üzerindedir, deri kuru, kırmızı ve sıcaktır, terleme yoktur, bulantı kusma, baş ağrısı, baş dönmesi, göz çukurlarının belirginleşmesi ve görme netliğinin bozulması ile komaya kadar gidebilen şuur bulanıklığı veya kaybı vardır.

VÜCUT HEMEN SOĞUMAYA ALINMALI

İlk yardımda; kişi hemen serin ve hava akımı olan bir yere alınmalı, sıkı giysileri gevşetilmeli, soğuk su veya soğutucularla (vantilatör, klima vb.) soğutulmaya çalışılmalı,  bilinci kapalıysakesinlikle içmesi için sıvı verilmemeli ve en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir. Gerekli durumlar da hava yolu açılmalı ve suni solunum yapılmalıdır.

SIVI ALINMAMASI SU KAYBINA NEDEN OLUR

 Uzun süre aşırı sıcağa maruz kalma ve yeterli miktarda sıvı almamaya bağlı su ve mineral kaybıyla meydana gelir. Daha sıklıkla yaşlılarda, yüksek tansiyonu olanlarda ve güneş altında çalışanlarda görülür. Aşırı terleme, yorgunluk, halsizlik, bayılma hissi, nabız hızlanması, ateş yükselmesi belirtileriyle kendini gösterir. Deri soğuk ve nemlidir, nabız hızlı ve zayıftır, solunum hızlı ve yüzeysel, şuur açıktır. Güneş çarpmasının daha hafif şekli olup hayati tehlike yoktur.

TUZLU AYRAN İÇMEYİ UNUTMAYIN

İlkyardım; uygun ve zamanında yapılırsa genel durum hızla düzelir. Serin bir yerde istirahata alınan hastanın giysileri gevşetilip, sırt üstü yatırılarak bacakları yükseltilir. Islak havlu veya bezle serinletilmeye çalışılır. Bol miktarda sıvı verilir; özellikle de tuzlu ayran içirilir. Yaklaşık 1 saat içerisinde kişinin genel durumu düzelmezse mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir.Aşırı aktivite sonucunda terlemeye bağlı olarak vücutta hızlı bir su ve mineral kaybı meydana gelir.Düşük mineral seviyeleri kaslarda sıcak kramplarına neden olabilir. Sıcak krampları aynı zamanda sıcak bitkinliğinin belirtilerinden birisidir. Genellikle karın, bacak ve kol kaslarının fiziksel aktivite sırasında ağrılı spazmlarıyla meydana gelir. Sıcak krampları için tıbbi tedaviye gerek yoktur, kişinin yaptığı aktivite durdurulmalı sakin ve serin bir yerde oturtulmalıdır, meyve suyu veya mineralli içecekler içirilmelidir. Kramp meydana geldikten sonra en az birkaç saat fiziksel aktivitede bulunulmamalı, bir saat içerisinde geçmezse en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

GÜNEŞ YANIKLARINA DİKKAT

Deriye hasar vereceği için güneş yanıklarından kaçınılmalıdır. Uzun süreli güneş ışığına maruz kalmakla meydana gelir. Deri kızarık, ağrılı ve aşırı derecede sıcaktır. Eğer etkilenen kişide ateş, bül (su toplanması) ve şiddetli ağrı varsa veya 1 yaşından küçükse en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Güneş yanığından korunmak için güneş ışığına maruz kalmaktan kaçınılmalı, güneş yanığı olan yerler soğuk su ile silinmeli, etkilenmiş bölgelere nemlendirici tıbbi losyon sürülmelidir. Yağ, salça, yoğurt ve diş macunu vb. maddeler kesinlikle sürülmemeli, büller patlatılmamalıdır.

Sıcak Döküntüsü (İsilik): Sıcak ve nemli havalarda aşırı terlemeye bağlı olarak derinin tahrişidir. Her yaşta görülmekle birlikte sıklıkla bebeklerde görülür. Küçük kızarıklıklarş eklindedir. Sıklıkla boyun, göğüs, dirsek iç yüzü gibi kıvrım yerlerinde görülür. Kızarık bölgeler kuru tutulmalı, daha serin ve daha az nemli ortam sağlanmalıdır.

Güneşin Geç Dönem Etkileri: Güneş ışınlarının sağlık üzerine oldukça önemli olumlu etkileri mevcuttur. Uzun süre maruz kalındığında olumsuz etkiler de ortaya çıkabilir. Ciltte erken yaşlanma, gözde katarakt gelişimi, deri kanseri ve güneş lekelerinin ortaya çıkması bu olumsuz etkilerindendir.”(ZEKİ DEMİR)