İlk toplantısını 23 Nisan 1920'de yapan TBMM'nin kabul ettiği 1921 Anayasasının "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir" olan birinci maddesi, açıkça belirtilmese de "Cumhuriyet" rejiminin habercisiydi. Ancak "cumhuriyeti" kabul etmek, 16 Nisan 1923'te görevini tamamlayan Birinci Meclise değil, 11 Ağustos 1923'te toplanan İkinci Meclise nasip olacaktı.
İkinci Meclis, Başkanlığa Mustafa Kemal Paşa'yı, ikinci başkanlığa Ali Fuat (Cebesoy) Paşa'yı seçti; başbakanlığa Ali Fethi (Okyar) getirildi. Mecliste oluşan muhalif grubun eleştirilerinin yoğunlaşması üzerine Mustafa Kemal başkanlığında 25 Ekim'de toplanan Bakanlar Kurulu, istifa etmeyi ve yeni hükümette hiçbir görev almamayı benimsedi. Bakanların istifaları 27 Ekim'de Mecliste okundu. Meclis, yeni Bakanlar Kurulu için oluşturulan listeler üzerinde anlaşma sağlayamadı. Uzun süredir "Cumhuriyet" düşüncesini içinde barındıran Mustafa Kemal, bu siyasi bunalım üzerine, zamanın geldiğine karar verdi. Yakın çalışma arkadaşlarını, 28 Ekim akşamı Çankaya'da yemeğe çağıran Mustafa Kemal, onlara "Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz" dedi.
Mustafa Kemal ve yemekten sonra kalmasını istediği İsmet (İnönü) Paşa, cumhuriyetin ilanına ilişkin anayasa değişikliği üzerinde çalıştı.
Halk Fırkası, 29 Ekim'de yaptığı toplantıda, Mustafa Kemal'i hükümet bunalımını çözmekle görevlendirdi. Mustafa Kemal de cumhuriyetin ilanına yönelik anayasa değişikliği önergesini açıkladı.
Halk Fırkası Meclis Grubu'nda ve sonra TBMM Genel Kurulu'nda, Anayasanın 1'inci, 2'nci, 10'uncu, 11'inci ve 12'nci maddelerinin değiştirilmesinin kabul edilmesiyle "Cumhuriyet" resmen ilan edildi. "Yaşasan Cumhuriyet!" nidaları, TBMM Genel Kurulu'nun duvarlarında yankılandı.
KAHRAMANMARAŞ’TAKİ TÖRENLER
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nın yıldönümü nedeniyle bugün Kahramanmaraş’ta da bir kutlama programı düzenleniyor. Atatürk Meydanı’ndaki Atatürk Anıtı’na Valilik, Garnizon Komutanlığı ve Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın çelenklerinin sunulması ile başladı.
Daha sonra Saat 09.15’te Valilik’te tebrikatın kabul edilmesinin ardından ise 10:00’da Trabzon Bulvarı Yeni Hükümet Caddesi Kavşağında geçit töreni yapılacak. Vali, Garnizon Komutanı ve Büyükşehir Belediye Başkanı’nın törene katılan birliklerin ve halkın bayramlarını kutlamasından sonra İstiklal Marşı eşliğinde Şanlı Bayrağımız göndere çekilecek. Saygı duruşu, İstiklal Marşı, Vali Mustafa Hakan Güvençer’in günün anlam ve önemini anlatan konuşması, öğrenciler tarafından şiirler, halk oyunları gösterileri, tören geçişinin ardından program sona erecek.
VALİ GÜVENÇER'DEN BAYRAM MESAJI
Vali Güvençer, Cumhuriyet Bayramı’nın 92. yıldönümünü kutladı.
Kahramanmaraş Valisi Mustafa Hakan Güvençer, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nın 92. yıldönümü nedeniyle kutlama mesajı yayınladı.
Vali Güvençer mesajında şunları ifade etti: “Gücünü milletimizin ortak iradesinden alan Cumhuriyetimiz, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde, kahraman Anadolu halkının insanüstü bir gayret ve fedakârlığı ile elde edilmiştir.
Millet olarak, Atalarımızdan aldığımız tarihi mirasın sorumluluğunu hisseden bu günü kavrayan ve geleceğe ışık tutan ilme, irfana sahip gençler yetiştirmek mecburiyetindeyiz. Ülkemizin birlik ve beraberliğine gölge düşürmeye çalışan, bölünmez bütünlüğümüzü ve demokrasimize zarar vermek isteyen karanlık mihraklara karşı da, Cumhuriyetimizin kazandırdığı değer, inanç ve kararlılıkla emin adımlarla yürümeye devam edeceğiz.
Cumhuriyetimizin benimsediği evrensel ilkeleri muhafaza ederek uygar dünyanın onurlu bir üyesi olmanın vermiş olduğu kararlı mücadelenin coşkusu içerisinde, hak ettiğimiz Cumhuriyetimizin 92. Yıldönümünü kutluyor, Cumhuriyetimizin kuruluşunda emeği geçen İstiklal Kahramanlarımızı, şehit ve ebediyete intikal etmiş gazilerimizi minnet ve şükranla anıyorum.”
ERKOÇ: ‘CUMHURİYET YENİDEN DİRİLİŞİN SİMGESİDİR’
Büyükşehir Belediye Başkanı Fatih Mehmet Erkoç: Kurtuluş Savaşı, Milletimizin var olma savaşı, Cumhuriyet ise, yeniden dirilişin simgesidir.
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanı Fatih Mehmet Erkoç, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı sebebiyle bir kutlama mesaj yayınladı.
Başkan Erkoç mesajında şunları kaydetti: “Cumhuriyet Bayramı, tarihte eşine az rastlanan bir inanç ve azmin sonucu, bu toprakların bölünemeyeceğinin tarihi bir ispatıdır. Kurtuluş Savaşı, Milletimizin var olma savaşı, Cumhuriyet ise, yeniden dirilişin simgesidir.
‘Tek bayrak, Tek millet, Tek devlet’ anlayışı ile kurduğumuz, demokrasi ve halk iradesiyle taçlandırdığımız Cumhuriyetimiz, Türk milletinin ebedi varlığı ile ilelebet devam edecektir. Bu günlerin sorumluları olarak bizler; Türkiye Cumhuriyeti’nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü korumak, savunmak zorundayız. Bu yolda yürürken milli değerlerimizden ödün vermemek ve bu değerleri yarınlara sağlam olarak teslim etmekle görevliyiz. Görev ve sorumluluklarımızı yerine getirmek için; Milli değerler ile bilim ve aklın üstünlüğünü benimsemek, tarihimizi çok iyi bilmek zorundayız. Türkiye Cumhuriyetinin bugünlere kolay gelmediğini, atalarımızın bizlere emanet ettikleri bu topraklar uğruna yüz binlerce şehit verildiğini ve bir o kadar da gazimizin bulunduğunu unutmamakla mükellefiz. Türkiye'nin aydınlık bir geleceğe adım adım yürüdüğü bir dönemde, birlik olarak, milletimiz için bu toprakları vatan kılan değerlere sonuna kadar sahip çıkarak yolumuza devam edeceğiz.
Bu önemli gün vesilesiyle, ülkemiz üzerinde son dönemde oynanan kirli oyunların boşa çıkacağını, milletimizin birlik ve beraberlikten ayrılmayacağını bir kez daha belirtmek isterim. Bu duygularla Cumhuriyeti bizlere armağan eden başta Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları olmak üzere tüm kahramanlarımızı saygı, şükran ve rahmetle anıyor, milletimizin ve Kahramanmaraşlı hemşerilerimin bayramını kutluyorum. Cumhuriyetimizin 92. yılı tüm milletimize kutlu olsun.”
KARAKÜÇÜK: ‘TÜRKİYE, EMİN ADIMLARA HEDEFLERİNE ULAŞIYOR’
29 Ekim Cumhuriyet Bayramının 92.yıldönümü nedeniyle bir mesaj yayımlayan Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KMTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Karaküçük: “Tarihte eşine az rastlanır bir zaferin ve İmkansız gibi görünen bir mücadelenin milletimize armağan edilişinin günüdür” dedi.
“92 yıl önce bugün Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk ve aziz silah arkadaşlarının inşa ettiği güçlü Türkiye, emin adımlara hedeflerine tek tek ulaşıyor” diyen Karaküçük şöyle konuştu: “Cumhuriyetimizin kurucusu Ulu Önder Atatürk ve silah arkadaşlarını, bu vatan için kanlarını döken şehitlerimizi rahmet ve minnetle anıyoruz. Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde kazanılan milli mücadele ile bu topraklarda tarihte eşine az rastlanan bir başarı gerçekleştirilmiştir. 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edilerek milletin kayıtsız şartsız egemenliği kabul edilmiş ve bağımsızlık mücadelesinin ruhu ortaya konmuştur. Atatürk, ‘Hakimiyet Kayıtsız Şartsız Milletindir’ diyerek milletin egemenliğinin esas alındığını ilan etmiştir. Cumhuriyetimizin 92. Yılı milletimize kutlu olsun”
YORUMLAR