Bayılma
durumunda pek çoğumuz kime başvuracağımızı bilmezken çoğu zaman da günlük
hayatın yoğun koşuşturmacası içerisinde başka şikayetler ortaya çıkmadan hekime
başvurmaktan kaçınıyoruz. Oysa bayılmanın nedenini günümüzde Tilt testi (eğik
masa) ile saptayabilmek mümkün. Acıbadem Fulya Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı
Dr. Utku Zor, bayılmanın kalpten
kaynaklanan ve hayati riske neden
olabilen ciddi bir hastalıktan olabileceğini belirtirken ihmal edilmemesi ve
gerekirse bir an önce tedavisine başlanması gerektiğini vurguluyor. Dr. Utku
Zor, bayılmanın nedenlerini ve nasıl tespit edilebileceğini anlattı, önemli
uyarılar ve önerilerde bulundu.
Kimi
zaman duygusal stres, ağrı, aşırı sıcağa maruz kalma gibi nedenlerle başımıza
gelebilen bayılma, kimi zaman da aşırı terleme ve ishal gibi sıvı kaybının
arttığı durumlarda hatta şiddetli öksürdüğümüzde bile kapımızı çalabiliyor. Tıp
dilinde senkop olarak adlandırılan bayılma, genellikle beyine giden kan
akımının geçici olarak yetersiz kalmasından kaynaklanırken en sık olarak kan
basıncının çok düşük olması ve kalbin yeterli düzeyde oksijeni beyine
ulaştıramaması durumunda ortaya çıkıyor. Acıbadem Fulya Hastanesi
Kardiyoloji Uzmanı Dr. Utku Zor bayılmanın altında kimi zaman ciddi bir
neden yatmazken, kimi zaman da ciddi hastalıklardan kaynaklanabileceğini
belirterek “Bayılma hayatı tehdit eden hastalıkların bir belirtisi de olabilir.
Bazı kalp hastalıkları, akciğer hastalıkları, nörolojik, psikiyatrik, metabolik
(kan şekeri düşüklüğü) bozukluklardan ileri gelebilir. Yine bazı ilaçlar
bayılmaya yol açabilir” diyor. Egzersiz esnasında, çarpıntı ve düzensiz kalp
atımları sonrasında bayılmanın mutlaka önemsenmesi gerektiğini belirten Dr.
Utku Zor, bayılan kişinin ailesinde sık bayılan veya beklenmedik biçimde aniden
ölen birisi olması durumunda da mutlaka hekime başvurulması gerektiğini
söylüyor. Bayılma çocuklar ve gençlerde daha sık görülmekle beraber her yaşta
ortaya çıkabilirken, genellikle ayaktayken oluyor; sıklıkla sıcaklık hissi, bulantı,
baş dönmesi göz kararması gibi belirtileri takip ediyor. Bayılmanın süresi
uzadığında vücutta kasılmaları tetikleyebildiğini ve idrar kaçırmaya yol
açabildiğini belirten Dr. Utku Zor “Bu durum epilepsi (sara) atakları ile
karıştırılmasına yol açıyor. Oysa epilepsi başta olmak üzere bilinç kaybı ile
seyreden çeşitli nörolojik rahatsızlıkların vazovagal senkoptan ayırt edilmesi
çok önemlidir ve nörolojik değerlendirme bu açıdan önem taşımaktadır” diyor.
Tilt
testi (eğik masa) ile saptamak mümkün
Senkop
geçiren çocuk ve gençlerin çok büyük bir kısmında altta yatan yapısal bir kalp
hastalığı veya ritm bozukluğu olmadığını belirten Dr. Utku Zor, bu nedenle
ayrıntılı tanısal tetkiklere nadiren ihtiyaç duyulduğunu, hekim tarafından
yapılan ayrıntılı bir sorgulama ve fizik muayenenin (kalp atım hızı ve ritminin
değerlendirilmesi, ayakta ve yatarken kan basıncı ölçümü) çoğu kez tanı için
yeterli olduğunu söylüyor. Bazı hastalarda ise kalp kökenli bayılma nedenlerini
aydınlatabilmek için elektrokardiyogram, ekokardiyografi, egzersiz stres testi,
holter monitörizasyonu, koroner anjiyografi, elektrofizyolojik inceleme gibi
ileri tanı yöntemlerinin devreye sokulması gerekebildiğini kaydeden Dr. Utku
Zor tilt testinin önemine dikkat çekiyor.
Kolayca
tespit edilebiliyor !
Günümüzde
hastanın EKG ve diğer kalp tetkikleri normal ise hastalara Tilt testi (eğik
masa) uygulanıyor ve bayılmanın nedeni kolayca saptanabiliyor. Dr. Utku Zor
test sonucunda bayılma ataklarının ciddi bir hastalıktan kaynaklanmadığı saptanan
kişilerde bu atakların önlenmesi için bol su içilmesi, düzenli egzersiz
yapılması, aşırı sıcak ve uzun süre ayakta kalmak gibi bayılmayı tetikleyen
durumlardan kaçınılmasını önerdiklerini belirterek “Hastanın haberci
belirtilerden (sıcak basması, terleme, fenalık hissi, bulantı, baş dönmesi, ani
başlangıçlı, genel bir güçsüzlük hali) haberdar olması ve bunları hissettiğinde
oturması veya yatması önemlidir. Bazı insanlarda atakları engellemek için ilaç
kullanımı, daha nadir olarak kişiye kalp pili takılması gerekebilir” diyor.
Kardiyoloji ve nöroloji uzmanlarını bünyesinde barındıran Senkop Kliniği senkop
geçiren hastalarda kısa sürede bayılma
mekanizmalarını aydınlatarak tedavi ve yaşam tarzı değişikliği önerilerinde
bulunuyor.
Tilt
testi (eğik masa) nasıl yapılıyor?
Hasta,
hidrolik olarak baş kısmı kaldırılabilen bir masaya yatırılıyor, emniyet
kayışları ile güvenliği sağlandıktan sonra yatar pozisyonda kan basıncı ve kalp
hızı ölçülüyor. Daha sonra masanın baş kısmı 60-70 dereceye kadar kaldırılarak
kan basıncı ve kalp hızı ölçümleri 20-35 dakika arasında değişen süreler
boyunca periodik olarak tekrarlanıyor. Hasta bu test esnasında genelde kalp
hızı ve/veya kan basınçlarının ani düşmesi sonucu bayılırken, masanın yeniden
yatar pozisyona alınması ile beraber kan basıncı, kalp hızı ve bilinç hızla
normale dönüyor. Tilt (eğik masa) testi yaklaşık 45 dakikada tamamlanıyor.
YORUMLAR