Enfeksiyon kaynaklı
ölümlerde ishal ilk üçte
İshal,
tüm dünyada özellikle de gelişmekte olan ülkelerde önemli sağlık sorunlarından
biridir. İshallere bağlı ölümler, dünyada enfeksiyonlara bağlı ölümler arasında
ilk üç sırada yer almaktadır. Çocukluk çağı akut ishallerin büyük kısmından gelişmiş
ve gelişmekte olan ülkelerde virüsler, az gelişmiş ülkelerde ise bakteriler
sorumludur. En sık viral etkenler rotavirüs, adenovirüs, enterovirüs ve
nörovirüslerdir.
3-24 aylık dönemde
yaygın görülüyor
Okullarda
ve kreşlerde son günlerde yaygın olarak nörovirüsa bağlı kusma-ishal
şikayetlerinde artış gözlenmektedir. İshal sıklıkla 3-24 aylık dönemdeki
çocuklarda görülmektedir. Süresinin 5 gün ya da daha kısa olması akut ishal
olarak tanımlanır. Mikropların en önemli bulaş şekli dışkı-ağız yoludur.
Enfekte yiyecekler, içecekler ve her türlü materyalin mide–bağırsak kanalına ulaşması
ishale neden olabilir.
Yetişkinlere de
bulaşabiliyor
İshal,
dışkılama alışkanlıklarının değişmesi ile birlikte kendini gösterir. İshale
neden olan virüsle enfekte olan çocuklarda kusma ardından kötü kokulu ishal
gözlenmektedir. Evde yetişkinlere de bulaşıp çocuklardan yaklaşık 10 gün sonra
erişkinleri de etkilemektedir.Dünya Sağlık Örgütü, ishali 24 saatte üçten fazla
sulu dışkılama veya sadece anne sütü ile beslenen bebeklerde ise her
zamankinden yani günde 6-8’den fazla sulu dışkılama olarak tanımlanmaktadır.
İshalle birlikte kusma
ve ateş de görülüyor
İshal
nedeni ile hastaneye başvuran çocuklara doğru teşhis konulması ve tedavinin
uygulanması için doktorlar bazı sorular sormaktadır. Çocuğunuzun yaşı, ishal
süresi, günlük dışkı sayısı, dışkı miktarı ve karakteri yani kan ya da mukus
içermesi, günlük kusma sayısı ve içeriği, en son idrar yaptığı zaman, en son
aldığı sıvılar ve besinler, susuzluk durumu, hastalık öncesi tartısı, vücut
ısısı, uykuya eğilim olup olmadığına mutlaka dikkat edilmelidir. İshal tablosuna
kusma, ateş, karın ağrısı ve karında şişliğin eşlik ettiği unutulmamalıdır.
Vücutta sıvı kaybının
artması tehlikeli
İshalli
çocuklarda en önemli sorun, dışkı sayısının artması ve kusma ile ağızdan
beslenmenin yetersiz olması sonucu gelişen vücuttaki sıvı kaybı yani
dehidratasyon tablosudur. Ateşinde tabloya eklenmesi ile vücuttaki sıvı kaybı
artar. Hafif–orta dehidratasyon bulguları bebeklerde %5–10, çocuklarda %3–6
vücut ağırlığı kaybıyla ortaya çıkar.
Sıvı kaybı olmayan çocuklara
evde ishal tedavisi için 10 öneri
1) Anne
sütü alan bebeklerde emzirme sıklığı artırılmalıdır. 6 aydan büyük çocuklara
ayran,taze sıkılmış meyve suları ve su verilebilir.
2) Her
sulu dışkıdan sonra 2 yaştan küçük çocuklara ½ - 1 çaybardağı (50-100 ml), 2
yaşından büyüklere ½ - 1 su bardağı (100-200 ml)ek sıvı verilmelidir.
3) Sıvı
tüketimi isteği fazla olan çocuklara alabildiğince ama yavaş olarak sıvı gıda
verilmelidir.
4) Çocuk
kusarsa 10 dakika beklenmeli, sonra tekrar daha yavaş olarak sıvı verilmelidir.
5) Beslenme
sürdürülmeli, anne sütü alan bebeklerde emzirilme sıklığı arttırılmalı, anne
sütü almayan bebeklerde ise her zaman aldığı mamasına devam edilmelidir.
6) 6
aydan büyük, ek gıda başlanan çocuklara kısa aralıklarla enerjiden zengin ve
protein içeren yiyecekler püre olarak hazırlanmalı ve taze olarak
verilmelidir.
7) Pirinç,
pirinçli karışımlar, tahıllar, patates ve yoğurttüketimi ishalli çocuğun
beslenme durumunu dengeler, ishal süresini azaltır.
8) Çocuğa
çinko desteği verilmelidir. Dünya Sağlık Örgütü 5 yaş altı ishal vakalarında
çinko desteği önermektedir. Doktor önerisiyle 6 aya kadar günde 10 mg, 10-14
gün; 6 ay ve üzeri ise günde 20 mg 10-14 gün kullanılmalıdır.
9) Çocuk
evde yakından izlenmelidir. Bu süreçte, çocuğun fazla sayıda ve daha sulu dışkı
yapıp yapmadığı, kusma sıklığı, normal emme ve su içmesinde azalma, göz
küresinde çökme, kendisini hasta hissetmesi, ateşinin yüksek olması ve dışkıda
kan olup olmadığı iyi takip edilmelidir.
10)İshal
3 gün içinde düzelmezse mutlaka çocuk doktoruna başvurulmalıdır.
YORUMLAR