Pelvik taban yetersizliğinin yol açtığı en
önemli sorunlar ise idrar kaçırma, dışkı kaçırma, cinsel fonksiyonlarda
bozukluk ve kronik ağrı. Acıbadem Fulya Hastanesi Fizik Tedavi ve
Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Selda Özçırpıcı uygulanan tedaviler sayesinde, pelvik taban yetersizliğinin neden
olduğu problemlerin büyük oranda ortadan kaldırıldığına dikkat çekiyor.
Önemli görevleri var
Pelvik taban denilen bölge leğen kemiğinin alt kısmını
döşeyen kaslardan oluşuyor. Bu bölgede idrar yapmayı sağlayan üretra, cinsel
fonksiyonlar için gerekli olan cinsel organlar ve dışkı yapma fonksiyonu olan anüs
bulunuyor. Pelvik tabanın en önemli fonksiyonu ise leğen kemiğinin altını
döşeyerek bu yapılara destek olması ve koordinasyonu düzenlemesi. Prof. Dr.
Selda Özçırpıcı pelvik tabanın bu işleviyle idrar, dışkı ve cinsel
fonksiyonlarda önemli bir etkiye sahip olduğuna işaret ediyor.
Dikkat! Bu sorunlara yol açabilir
Prof. Dr. Selda
Özçırpıcı aşağıda yer alan sorunların birkaçının bir arada gelişebildiğine
işaret ediyor.
1. Kaslar zayıf ise: İdrar
kaçırma, idrara çok sıkışma ve sık idrar enfeksiyonları ile dışkı kaçırma
problemi oluşuyor.
2. Kasların fonksiyon bozukluğu varsa,
yani kasılma ve gevşeme fonksiyonu yeterli değil ise: Kabızlık,
cinsel fonksiyon bozukluğu ( vaginismus vs) ile pelvik ağrı görülebiliyor.
3. Kaslar kısa ve kasılmış ise: Kronik
pelvik ağrılarının çoğunda altta yatan neden pelvik taban kaslarının içinde yer
alan küçük noktacıklar oluyor. Ayrıca kasların kısa ve zayıf olması da
hastalarda o bölgede ağrıya neden olabiliyor.
En
önemli nedeni hamilelik ve doğum travması
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
Uzmanı Prof. Dr. Selda Özçırpıcı bu sorunlarda altta yatan en önemli nedenin hamilelik
ve doğum travması olduğuna işaret ediyor. Doğum sırasında pelvik taban
kaslarında oluşan yırtıklar, doğum sonrası gelişen kas zayıflıkları ve menopozla
birlikte östrojen hormonunun azalması bu tür sorunlara yol açabiliyor. Diyabet
ve tiroit hastalığı, sigara, D vitamini eksikliği, B12 eksikliği, kilo, bel ile
karın kaslarının zayıf olması da önemli risk faktörleri arasında yer alıyor.
Ayrıca tuvalette uzun süre oturmak, yanlış ıkınma, kabızlık, bölge çevresinde
geçirilmiş ameliyatlar da diğer risk faktörlerini oluşturuyor. Leğen kemiğinin
duruşu, ön veya arkaya doğru eğrilikler de açıları etkileyerek kasları
zayıflatıyor. Uzun süre oturarak çalışanlarda, bel karın kasları zayıf
olanlarda da pelvik tabanlarda kas gücünde zayıflama görülüyor.
Tedavi altta yatan nedene göre uygulanıyor
Pelvik taban yetersizliği tedavisi altta yatan nedene
göre değişiyor. Fizik Tedavi ve
Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Selda Özçırpıcı tedavinin başarılı
olmasında en önemli faktörün ise multidisipliner bir yaklaşım olduğunu
hatırlatarak, “Bu nedenle ürolog, kadın doğum, fizik tedavi, gastroentoroloji,
hatta psikolog ya da psikiyatri uzmanı da tedavi sürecinde etkin rol oynuyor.”
diyor. Prof. Dr. Selda Özçırpıcı hastalık belirtilerinden hangisi daha ön
plandaysa ona göre tedavi uygulandığını belirterek, “Örneğin doğum öncesi ve
sonrası hastanın kastaki kaybını yerine koyabilmesi için pelvik taban
egzersizlerini uygulaması gerekiyor” diyor.
Hasta eğitimi çok önemli
Hastanın öyküsü, tuttuğu 3-4 günlük idrar ile gaita
günlüğü ve muayene doğrultusunda temel sorun belirleniyor. Ardından hastaya
uygun tedavi belirleniyor. Tedavinin en önemli kısmı, hasta eğitimi. Hastaya
yapması ve yapmaması gerekenler öğretiliyor, diyet düzenlemesi diyetisyen gözetiminde
yapılıyor. İhtiyaca göre gerekirse ilaç tedavisine başlanabiliyor ve hasta
fizik tedavi programına alınıyor. Ameliyat endikasyonu olan hastalar, ilgili
bölüme ( üroloji, kadın doğum veya genel cerrahi) yönlendiriliyor Prof. Dr. Selda Özçırpıcı fizik
tedavi programında başvurulan yöntemleri de şöyle sıralıyor: “Bu program
kasların güçlendirilmesi, bölgeye masaj yapılması, biofeedback tedavileri
(bölge kordinasyonu ve farkındalık arttırıcı) elektrik stimülasyonları ve diğer
bölgeleri de güçlendiren egzersizlerden oluşuyor. Tedavi sonrasında hastanın
idrar kaçırma probleminde yüzde 80 oranında düzelme sağlanabiliyor. Hasta
yılarca yanlış metotla ıkınma yapmış, dışkı çıkarma sırasında fazla efor sarf
etmiş ve uzun süre tuvalette kalmış ise bu durum pelvik tabanın zarar görmesine
sebep olabiliyor. Pelvik taban yetersizliği dışkı kaçırmaya neden olmuşsa
hastaya biofeedback eğitimi veriliyor. Biyofeedback, sözel, görsel veya işitsel
yapılabiliyor. Örneğin hastaya tuvaletini nasıl yapacağı konusunda eğitim düzenleniyor.
Parmakla, balonla veya biyofeedback aleti kullanılarak hastaya ne zaman
gevşemesi, ne zaman kasılması gerektiği öğretiliyor. Biyofeedback eğitimi
hastanın şikayeti ve sorunun şiddet düzeyine göre ayarlanıyor.
YORUMLAR