Kahramanmaraş Kalesi’nde daha önceki yıllarda yapılan
kaçak kazılar sonucunda ele geçtiği belirtilen 7. ve 8. yüzyıla ait bir arşive
ait olduğu anlaşılan “YENİ ASURCA TABLETLER” Prof. Gürkan Gökçek’in de içinde
bulunduğu araştırmacı-bilim insanlarımız tarafından yayımlandı.
Belge Kahramanmaraş’ın o dönemki adına da ışık tutacak.
Belge, bir erkek kölenin satışını konu almaktadır. “Marqasti/Marqalti şehrinde oturan tanrı
Nergal’in kucağına konmuştur. Para on kat olarak onun beyine dönmüştür. Onun
mahkemesinde dava almayacak.” Yeni Asur Dönemine ait belgelerde Kahramanmaraş
bölgesinin Mar-qcı-si a {Marcjası a) şeklinde geçtiği özellikle belirtmelidir.
Zaten tablette okunan Manjasti veya Marcjalli adının da
büyük bir ihtimalle Marcjcısİ mx\ bir diğer okunuşu olmalıdır. Marcjasrmn
bugünkü Maraş olduğu belirtilmekle birlikte tam olarak neresi olduğu hususunda
kesin bir bilgi edinilememektedir. Bu çalışmada ele alınan iki belge, Yeni Asur
Dönemine aittir.
Tabletler, köle
satışlarını konu alan satış sözleşmesidir. Belgelerde görülen ifade tarzı, bu
tür Yeni Asur tabletlerinin genelinde görülen özellikleri taşımaktadır.
Tanıtılan belgelerin ikisinde de “limmum” ismi ve tarih kayıtlıdır. Bununla
birlikte bir numaralı metinde ilk defa karşılaşılan ve Kahramanmaraş'ın o
dönemdeki muhtemel adı olan bir yer adı da geçmektedir.
Günümüze kadar ele geçmiş olan Yeni Asur Dönemi
tabletlerinin büyük çoğunluğu, belirli bir usule göre hazırlanmış, şahısların
alım-satımı ile ilgili hukuki belgelerdir. Bu tür metinler, Yeni Asur dönemi
toplumun un sosyal ve ekonomik hayatı hakkında doğrudan bilgi edinmemizi
sağlayabilmektedir. Ancak, bu dönem toplumunun hukuki anlayışları tam olarak
bilinmediğinden, tabletlerde işaret edilen yaptırımların veya diğer hukuki
tutanakların neyi ifade ettiği tam olarak anlaşılamamaktadır. Buna karşılık,
dönemin hukuki sisteminin asıl özelliklerinin analizi ve değerlendirilmesi
yapılabilmektedir.
Yeni Asur tabletlerinin Babil belgelerine göre içerik
bakımından kısmen dar ve az türde olmasına, bu nedenle de daha az dikkat
çekmesine rağmen, Yeni Asur ifade tarzının şüphesiz Arami dünyasının hukuki
prosedürünü daha fazla yansıtmasından dolayı Yeni Asur imparatorluğu tarihine
ilgi duyulmasına katkı sağladığını ifade etmektedir.
Bu çalışmada ele alınanan Yeni Asur Dönemine ait iki
tablet de köle satışı ile ilgilidir. Sayın Yüksel Erimtan’ın koleksiyonunda
bulunan bu tabletler, Kahramanmaraş Kalesi’nde daha önceki yıllarda yapılan
kaçak kazılar sonucunda ele geçtiği belirtilen bir arşive ait olduğu
anlaşılmaktadır.
Ele alınan birinci
tablet, İkincisine nazaran daha iyi korunmuştur. İkinci tabletin bilhassa arka
yüzü kısmen silik ve hasarlıdır. Bu nedenle ilgili satırlarda geçen şahit
adlarının okunmasında zorluklar vardır. Tereddüt edilen bazı Asurca şahıs adlarının
Sumerogramları verilmiştir. Belge, bir erkek kölenin satışını konu
almaktadır". İki şahsın mührünün bulunduğu ve 10 şahidin huzurunda
hazırlanan tablette, yer adı kayıtlıdır ve limmum adı ile de tarihlendirme
yapılmıştır.
Türk Tarih Kurumu tarafından yayınlanan bu kitapta emeği
geçen Cahit GÜNBATTI, Salih ÇEÇEN, L.Gürkan GÖKÇEK ve Faruk AKYÜZ hocalarımıza
teşekkür ediyoruz. Emeklerine sağlık.
YORUMLAR