Glisemik indeks kavramı ilk defa Kanadalı Profesör Dr. David Jenkins tarafından 1980’li yıllarda ortaya konmuştur. Bir gıdanın veya karbonhidratın glisemik indeksi onun kan şekerini yükseltme özelliğidir. Glisemk indeks 0 ile 100 arasında değişir. Glukozun değeri 100 kabul edilerek diğer karbonhidratların kan şekerini yükseltme gücü veya etkisi sıralanır. Glisemik indeksi yüksek gıdalar kan şekerini çok hızlı yükseltir ve bu nedenle kilo yapar. Eğer gilsemik indeks düşükse, o gıda, kan şekerini yavaş ve daha az yükseltir. Bu tür gıdalar ise zayıflamak için çok faydalıdır. Protein ve yağlar için glisemik indeks söz konusu değildir. Kan şekerini çok yükselten karbonhidratlara yüksek glisemik indeksli, az yükseltenlere düşük glisemik indeksli karbonhidratlar denir. Yüksek glisemik indeksli karbonhidratlar kan şekerini çok arttırdığı gibi insülin hormonunu da çok yükseltirler.
Glisemik indeksi yüksek gıdaların alımı ile vücudumuzda neler oluyor:
1. Hızla sindirilebildikleri için hızla kana karışıyorlar ve hızla kan şekerini yükseltiyorlar
2. Pankreas bezimiz hızla yükselen kan şekerini görünce büyük bir miktarda insülin salgılıyor
3. Bu kadar yüksek kan şekerini depo ederek azaltma yoluna gidiliyor
4. Sonuçta ani yükselen kan şekeri eşittir aniden depolama ya da yağ dokusunda artış meydana gelmesidir.
5. Barsaklardan emilecek besin maddelerinin hızla bitmesi İnsülin miktarının da aynı hızla azalmasına sebep olmaz.. İnsülin seviyesinin hala yüksek olması ani kan şekeri düşüklüğüne sebep olur.
6. Hızla kan şekerinizin düşmesi, farketmeden sizi kısa süre sonra tekrar yemeye itecektir.
GLSEMİK İNDEKS (Gİ) NASIL HESAPLANIR?
Glisemik indeksi(Gİ), hesaplamak için 8¬10 sağlıklı kişiye bir gece açlık sonrası sabahleyin bir karbonhidratı 10¬-15 dakikada yemeleri istenir ve bunu yemeden önce ve yedikten sonra 15 dakikada bir, parmaktan kan şekerine iki saat süreyle bakılır. Aynı kişilere başka bir gün saf glukoz içirilir ve benzer ölçümler yapılır. Bunlar bir grafikte değerlendirilir ve o gıdanın glisemik indeksi hesaplanır. Bu değerlendirmeye göre glukozun (kan şekeri) Gİ’ 100 olup diğer karbonhdratlar buna göre sıralanır. Daha önceleri beyaz ekmeğin Gİ’i 100 olarak kabul edilerek Gİ değerlendirilmesi yapılmaktaydı. Ekmekler farklı olduğundan bundan vazgeçilmiş ve glukoz 100 kabul edilerek Gİ değerlendirilmeleri yapılmaya başlanmıştır. Gıdanın pişirilmesi, işleniş, kabuklu oluşu veya olmayışı Gi değerini etkiler.
Glikojen depolarındaki doygunluğun sporcunun performansına olan olumlu etkilerinin anlaşılmasından sonra, karbonhidrat içeren besinler üzerinde daha çok durulmaya başlanmıştır. Yapılan çalışmalarda; karbonhidratın tipi, alınış sekli ve alınış zamanının egzersize olan etkileri araştırılmıştır. Glisemik indeks yöntemi de bu çalışmalardan birisidir.
Glisemik indeks, 50 gram karbonhidrat içeren besinlerin tek başlarına alındıklarında kan şeker düzeyini normalin ne kadar üzerine çıkarabildiğini göreceli olarak derecelendirme yöntemidir. Glisemik indeksi genelde besinlerin içerdikleri karbonhidratların bileşik karbonhidrat veya basit şeker oluşu değil, sindirim hızları etkiler. (DEVAM EDECEK)
YORUMLAR